Mensen met autisme. Rosse mensen. Zwarte mensen. Mensen met flaporen. Albino’s. Blinde mensen. There’s a crack in everything, that’s how the light gets in. Via het meest fragiele, de barsten in de mens wringt Maen Florin zich naar binnen. Je zou kunnen zeggen dat ze in de huid kruipt van, maar dat is het niet. Ze kruipt in de emotionele wereld van, in de ziel van. Een ziel met meestal het patina van pijn. Een ziel die schittert in zijn kwetsbaarheid.
Het zijn haar handen die het licht toevoegen. Een intense één-op-éénrelatie met het beeld, een woordeloos gesprek waarvoor ze diep in zichzelf graaft, voegt laag na laag de emotionele diepgang toe. Eerst via het tactiele exploreren met de klei, daarna in ruimere gestes en spontane bewegingen, met verf die vrij mag druipen als aquarel. Beeldhouwkunst die zich mengt met schilderkunst, handen die vertalen wat de hypergevoelige antennes detecteren, tot de binnenkant buitenkant wordt en het leed bijna obsceen aan de oppervlakte komt te liggen.
Maar neen, dat gebeurt net niet. De tormenten die in haar koppen huishouden, exploderen niet in je gezicht. De figuren van Maen Florin zijn verstild, sereen, lijken stuk voor stuk te lijden aan mutisme en catatonie. Ze sluiten zich af voor de buitenwereld, ze spreken enkel met hun maakster. Met haast moederlijke zorg omringt ze hen. Bedwingt ze hun kwellingen. Want in haar atelier heerst liefde. Ze streelt ze, raakt ze aan als waren het haar bloedeigen kinderen.
Is het verwonderlijk dat haar koppen, eenmaal ze het atelier verlaten en overgeleverd zijn aan de blikken van de buitenwereld, zoveel meer onbehagen genereren? Dat ze je als open wonden staan aan te gapen? Aantrekken en afstoten, dat is meestal de beweging die de kijker ervaart bij een werk van Maen Florin. Het is pijn die je niet te lang in de ogen wil kijken. Een weerzin die ze lijkt te willen ondervangen door bij haar beelden vaak de ogen te sluiten of ze te richten op het oneindige.
De mens vandaag
Is het ook haar eigen pijn die we hier moeten lezen? Niet meteen. De betekenis ligt niet op microniveau, al sluit ze niet uit dat haar eigen occasionele eenzaamheidsgevoel ook haar werk binnensluipt. Een eenzaamheid die ze als kunstenaar opzoekt, die veelal noodzakelijk en deugddoend is, maar die haar ook deels buiten de maatschappij plaatst. Only the outsider has insight. Een privilege dat soms een ongemak wordt.
Veel prangender aanwezig is het wereldleed dat ons via allerlei nieuwskanalen overvalt en waarop we machteloos moeten toekijken. Je zou kunnen zeggen dat Maen Florin een zwak heeft voor zwaktes. De minder favorabele toedracht is dat ze lijdt aan het leed van de wereld. Dat hetgeen niet uit te spreken, niet te behappen, niet op te lappen valt, gedissocieerd wordt in haar werk. De ziel van de kunstenaar wordt gezuiverd door de uiting in keramiek, in polyester, in brons.
Als je Maen Florin vraagt waar haar werk voor staat, dan zegt ze “het gezicht en de blik van de mens vandaag”. Maar die blik is veelal zwart aangezet en wazig gemaakt. We kijken elkaar niet meer aan. We staren via talloze schermen een virtuele wereld in, een oneindig labyrint waarin we onszelf verliezen en vergeten hoezeer we nood hebben aan echt contact, aan menselijke warmte. Het onvermogen van Florins beelden is ook ons onvermogen. De kilte waarin ze verkeren is ook onze kilte.
In de spiegel kijken
Ook de blindheid van Florins beelden mogen we lezen als een metafoor. “Het gaat hier om niet kunnen, maar ook om niet willen zien”, duidt de kunstenares. Een afschermen en beschermen als reddingsproces. De ziel die zich wapent op ongezonde, wankele wijze. Lichtvoetig huppelen in de eigen luchtbel, niet beseffend hoe frêle onze eigen gekunstelde realiteit is. Onze eigen waarheid opvrijen en wegkijken van de ander. Nee zeggen tegen de diversiteit van meningen en perspectieven. Uit gammel zelfbehoud.
Samengevat zijn de creaturen van Maen Florin misschien groteske versies van ons bange, ontwijkende zelf. Ze zetten ons onvermogen tentoon, uitvergroot, ten prooi aan de blikken van alles en iedereen. Veel meer dan we willen beseffen kijken we bij de aanblik van haar beelden in de spiegel. De soort vervormende spiegels die je op de kermis vindt. We zien dat deel van onszelf dat we liever niet zien. “Mijn beelden zijn sterker dan je denkt”, zegt Florin meermaals tijdens mijn bezoek. Misschien is dat de boodschap die we mogen meenemen. Dat we in al onze naaktheid mooier en sterker zijn dan we denken. Ik onthoud het werk van Maen Florin als een viering van de fragiliteit. Teerheid die zich schaamteloos uitkristalliseert tot trots.
_______________
On My Way, Maen Florin, Filip Vervaet, Jenny Brosinsky
PLUS-ONE Gallery, Nieuw Zuid, Leon Stynenstraat 21, 2000 Antwerpen
07.09.19 – 13.10.19 (Opening 07.09.19 – 14:00-18:00)
_______________
Who are you? Met o.m. Maen Florin
LA MAISON DES ARTS, Haachtsesteenweg 147, 1030 Schaarbeek
14.09.19 – 1.12.19 (Opening 13.09.19 – 18:00)
Curator: Myriam Louyest